Kwiat jest pędem o ograniczonym wzroście, skupiającym w sobie liście zarodnionośne i płonne i będący odpowiednikiem kłosa zarodnionośnego widłaków i skrzypów. Kwiaty składają się z pręcików produkujących ziarna pyłku i owocolistków zawierających zalążki, w których rozwija się nasienie. Kwiaty obupłciowe to te, które składają się z owocolistków i pręcików, w przeciwieństwie do kwiatów rozdzielnopłciowych zbudowanych wyłącznie z pręcików (kwiaty męskie) lub owocolistków (kwiaty żeńskie).
Na roślinach tzw. jednopiennych znajdują się kwiaty męskie i żeńskie, na dwupiennych-tylko kwiaty jednego rodzaju. Kwiaty nagonasiennych nie posiadają okwiatu (kolorowych liści płonnych tworzących okrywę kwiatową). Kwiaty męskie w kształcie szyszek zbudowane są ze spiralnie ułożonych pręcików wzdłuż osi kwiatowej. Pręciki o pokoju łusek wykształcają dwa woreczki pyłkowe, w których rozwija się ziarno pyłku do komórki wegetatywnej (łagiewkowej) i generatywnej, przeniesione następnie na zalążek osadzony na owocolistku (wiatropylność). Kwiat żeński tworzy szereg owocolistków z zalążkami o pokroju szyszki, niczym nie osłonięte. Kwiaty okrytonasiennych zazwyczaj bywają obupłciowe, zbudowane są z dna kwiatowego, okwiatu, pręcików i słupków. Okwiat tworzą liście płonne, nie uczestniczące w rozmnażaniu, noszące nazwę działek, budujące kielich i koronę, pojedyncze lub złożone, wolne lub zrośnięte. Okwiat chroni części generatywne kwiatu (pręciki i słupki), zwabia owady i ptaki w celu zapylenia. Pręcik podzielony jest na główkę (zawierającą dwa pylniki, cztery woreczki pyłkowe) i nitkę pręcikową. Słupek utworzony jest ze zrośniętych owocolistków, wewnątrz których umieszczona jest komora z zalążkiem, składającym się z osłonek i ośrodka (dolna część to zalążnia, górna-szyjka ze znamieniem). Zwielokrotnienie słupków nazywa się słupkowiem. W kwiatach występują też miodniki będące gruczołowymi organami produkującymi nektar.
Kwiaty zebrane są często w kwiatostany w celu efektywniejszego ich zapylenia przez zwierzęta. Kiełkujące ziarno pyłku wnika łagiewką przez szyjkę słupka do zalążni, gdzie następuje zapłodnienie i powstanie nasienia. Wśród okrytonasiennych wyróżniamy rośliny dwuliścienne o kwiatach 4-5-krotnych, z obecnym okwiatem, podzielonym na kielich i koronę, a także jednoliścienne o kwiatach 3-krotnych bez kielicha i korony. Kwiaty traw występują w postaci kłosków skupionych w kłosy lub wiechy. U nasady kłoska tkwią plewy, chroniące kwiaty na osi kłoska, trzykrotne kwiaty są obupłciowe, wiatropylne, okwiat ulega redukcji do łuszczek i plewki górnej, słupek jest jednozalążkowy, zaopatrzony w dwa piórkowate znamiona, występują trzy pręciki, których pylniki zwisają na długich nitkach. Zróżnicowanie budowy morfologicznej dwuliściennych dotyczy symetrii kwiatów np. promieniste (pomidor, grusza), grzbieciste (groch, bratek), co przedstawione jest w postaci narysu kwiatu, ukazującego przekrój poprzeczny okółków kwiatowych.
