Od 2022 sposób naliczania składki zdrowotnej zmienił się diametralnie. To oznacza, że składka opłacana przez osoby prowadzące firmę jest zależna głównie od formy opodatkowania. Od zmiany przepisów minęło już dużo czasu, mimo to mechanizm obliczania składki nadal wzbudza kontrowersje. Jak zatem obliczyć składkę zdrowotną w 2024 roku? Jakie kwestie są w tym wypadku najważniejsze?
Składka zdrowotna w 2024 roku
Z pewnością składka zdrowotna 2024 to kwestia, która interesuje każdego przedsiębiorcę. Jak już wiemy, kryterium ustalania jej wartości zależy głównie od formy opodatkowania i formy prawnej działalności. Wskazane zasady odnoszą się do osób prowadzących jednoosobową działalność i wspólników spółek jawnych, cywilnych i partnerskich. Więcej informacji w tym temacie znajdziemy w serwisie Poradnik Przedsiębiorcy.
Jeśli chodzi o opodatkowanie dochodów na ogólnych zasadach, w tej sytuacji składka na ubezpieczenie zdrowotna zależna jest od miesięcznej podstawy wymiaru, zgodnie z dochodami z działalności za miesiąc poprzedni. To oznacza, że dochód za miesiąc pierwszy podlegający ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany na podstawie różnicy między przychodami a kosztami uzyskania przychodów. Poza tym dochód pomniejszany jest o kwotę składek na ubezpieczenie rentowe, chorobowe, wypadkowe i emerytalne, opłacone w tym miesiącu, jeśli nie są one zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. A jak ustalić dochód za kolejne miesiące? Jest to różnica między sumą przychodów od początku roku i sumą kosztów uzyskania przychodów, poniesionych od początku roku.
Nie zapominajmy o tym, że przedsiębiorcy prowadzący KPiR muszą liczyć się ze zwiększenie lub zmniejszeniem składki o różnicę remanentową. Obniżenie występuje wtedy, gdy wartość remanentu końcowego jest mniejsza niż wartość remanentu początkowego. Analogicznie, zwiększenie jest dokonywane, jeżeli wartość remanentu końcowego jest większa niż wartość remanentu początkowego. W 2022 roku mieliśmy do czynienia z przepisami przejściowymi, co pozwalało uwzględniać jedynie remanenty śródroczne (obniżające podstawę wymiaru składki zdrowotnej).
Rok składkowy
Warto zauważyć, że w opodatkowaniu na zasadach ogólnych wprowadzone zostało pojęcie roku składkowego. Obowiązuje on od 1 lutego do 31 stycznia kolejnego roku. W efekcie składka zdrowotna to 9% obliczonej podstawy i nie może być ona niższa od 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę na pierwszy dzień danego roku składkowego! Podczas generowania deklaracji za styczeń 2024 najniższa składka zdrowotna jest zatem przyjmowana jeszcze od wynagrodzenia minimalnego za 2023 rok (3490 złotych). Niezwykle istotne jest to, że w tym roku wynagrodzenie minimalne ulegnie zmianie dwukrotnie – na początku stycznia (4242 złotych) i na początku lipca (4300 złotych). Ustawa wskazuje, że podstawą składki za dany rok jest najniższe wynagrodzenie, jakie obowiązuje na pierwszy dzień danego roku składkowego. Co to oznacza dla przedsiębiorcy? Musimy pamiętać o tym, że od DRA za luty 2024 i za styczeń 2025 podstawą jest kwota 4242 złote.
Nawet jeśli w danym miesiącu nie uzyskamy dochodu, musimy zapłacić składkę zdrowotną. Sposób ustalania dochodu w związku z podstawą składki zdrowotnej jest inny od dochodu, jaki ustalamy na cele PIT. Nie istnieją określone ograniczenie co do granicy górnej składki, co z pewnością jest dotkliwe dla osób z wysokimi dochodami. Jak wyliczyć dochody narastające za kolejne miesiące w składkowym roku? Wzór jest w tym wypadku następujący:
Przychody uzyskane od początku roku – koszty poniesione od początku roku – suma dochodów za poprzednie miesiące – różnica pomiędzy sumą składek społecznych od początku roku a sumą składek odliczonych w miesiącach poprzednich (jeżeli nie ujęliśmy ich w kosztach).
Podatek liniowy i ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Obliczanie podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla firm korzystających z podatku liniowego jest takie same, jak w przypadku rozliczania się na zasadach ogólnych. Jednakże ważne jest to, że sama składka stanowi 4,9% uzyskanego dochodu w poprzednim miesiącu.
W przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, trzeba opłacać składki zależnie od przychodu uzyskanego w danym roku kalendarzowym. Podstawę stanowi odpowiednia stawka procentowa przeciętnego wynagrodzenia w IV kwartale poprzedniego roku.
