Nikifor Krynicki, a właściwie Epifaniusz Drowniak, to polsko-łemkowski malarz prymitywista, znany i doceniany na całym świecie. Przez dużą część życia był uważany za niepełnosprawnego intelektualnie i żył w ogromnej biedzie, w sztuce znajdując pocieszenie oraz spełnienie. Nikt nie uczył go malować, cała jego twórczość wynikała z potrzeby serca. Był silnie związany z Krynicą Zdrój – tu się urodził, mieszkał i został pochowany. Tu też można dziś obejrzeć wiele jego prac. Wiele osób twierdzi nawet, że artysta jest swego rodzaju „ambasadorem” miasta. Zapraszamy na spacer po Krynicy Zdroju śladem Nikifora.
Krynica Zdrój to doskonałe miejsce na nocleg w górach. Stanowi doskonałą bazę wypadową na szlaki w Beskidzie Sądeckim. W mieście funkcjonuje też aż siedem źródeł wód leczniczych. Zimą Krynica Zdrój staje się natomiast prawdziwą mekką dla miłośników narciarstwa czy jazdy na snowboardzie. Wszystko to sprawia, że niezwykły klimat miasta od lat przyciąga turystów. Nic też dziwnego, że Nikifor aż tak ukochał sobie Krynicę.
Kim był Nikifor Krynicki?
Nikifor urodził się 21 maja 1895 roku w Krynicy Zdroju jako nieślubne dziecko polskiego malarza i łemkowskiej żebraczki. Jego matka była głuchoniema i po niej odziedziczył wadę słuchu i wymowy – mówił bełkotliwie i niewyraźnie. Przez wiele lat żył samotnie, w nędzy, malując swoje obrazy na wszystkim, co wpadło mu w ręce – na pudełkach po papierosach, kawałkach tektury czy kartkach ze starych zeszytów. Często siadał na murku przy jednej z ulic Krynicy Zdroju i malował to, co widział (ale tylko to, co uważał za godne uwiecznienia). Jednym z jego ulubionych tematów były obiekty sakralne. Podpisywał się jako Matejko lub Nikifor (czy też Netyfor) – do dziś, nie wiadomo, skąd wziął się ten pseudonim.
Jego twórczość została odkryta w 1930 roku przez ukraińskiego malarza Romana Turyna. Nikifor zyskał wówczas rozgłos i uznanie w środowisku artystycznym, nie przełożyło się to jednak na poprawę jego sytuacji materialnej. Nadal niechętnie kupowano jego prace, widząc w nim przede wszystkim upośledzonego odmieńca.
W 1947 w ramach akcji „Wisła” został wysiedlony na Ziemie Odzyskane. Trzy razy na piechotę wracał jednak do Krynicy – tylko tu chciał żyć i tworzyć. W końcu pozwolono mu zostać w mieście, w którym się urodził.
W 1949 roku odbyła się pierwsza wystawa prac Nikifora. Miała miejsce w warszawskiej sali SARP. Później była paryska galeria Diny Vierny, galerie w Amsterdamie, Belgi, Niemczech czy warszawska „Zachęta”. Obrazy Nikifora zaczęły być doceniane w międzynarodowym środowisku artystycznym, co podniosło ich wartość i sprawiło, że Nikifor nie musiał już żyć w biedzie. Otrzymał prywatnego lekarza, mieszkanie, samochód i… nazwisko. W 1962 roku przydomek „krynicki” został uznany przez sąd w Muszynie za nazwisko Nikifora.
Artysta zmarł w 1968 roku. Przez ostatnie lata życia z ogromnym zaangażowaniem opiekował się nim malarz Adrian Włosiński.
Świat nie zapomniał jednak o Nikiforze. Nie zapomnieli również mieszkańcy Krynicy Zdroju, dlatego do dziś w mieście można znaleźć wiele miejsc, w których upamiętniono niezwykłego artystę.
Krynica Zdrój – gdzie szukać śladów Nikifora?
Dla miłośników charakterystycznej twórczości polsko-łemkowskiego prymitywisty punktem obowiązkowym jest na pewno Muzeum Nikifora, urządzone w kameralnych wnętrzach willi Romanówka, tuż za Starym Domem Zdrojowym. Zgromadzono tu niemal 80 prac artysty. Ważną częścią ekspozycji są też osobiste pamiątki, takie jak warsztat pracy, kasety na farby i pędzle czy pieczątki, którymi Nikifor sygnował swoje obrazki. W muzeum nie zabrakło też zdjęć i publikacji opisujących twórczość Nikifora.
Inne miejsca w Krynicy Zdroju związane z postacią Nikifora to:
- Pomnik artysty na skwerze przed Pijalnią Jan i Józef. Jego autorem jest Czesław Dźwigaj. Pomnik przedstawia Nikifora siedzącego z pędzlem w dłoni, na murku przy krynickim deptaku (dokładnie w takiej pozie zwykł siadać za życia), w towarzystwie psa.
- Aleja Nikifora Krynickiego – imieniem artysty nazwano jedną z ulic w Krynicy Zdroju. To właśnie przy niej znajduje się pomnik Nikifora i Pijalnia Jan i Józef.
- Grób Nikifora znajduje się na starym cmentarzu w Krynicy Zdroju. Na nagrobku widnieje zarówno nazwisko Nikifor Krynicki, jak i Epifaniusz Drowniak.
Zobacz noclegi Krynica Zdrój w apartamentach Sun&Snow! Bez obaw – wszystkie obiekty zostały dostosowane do nowych norm sanitarnych. Apartamenty są wietrzone i dezynfekowane po każdym pobycie, a personel zachowuje wymagany dystans.
