Podobnie jak pracownik ma różne obowiązki wobec pracodawcy, tak i pracodawca ma szereg obowiązków wobec swoich pracowników. Jednym z nich jest przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym konieczność zapewnienia odpowiedniego zaplecza higieniczno-sanitarnego. Jakie pomieszczenia wchodzą w zakres zaplecza higieniczno-sanitarnego i jakie są najważniejsze wymogi, które ich dotyczą?
Toalety
Toalety dla pracowników powinny znajdować się na każdej kondygnacji. Wyjątek stanowi sytuacja, w której na danym piętrze pracuje mniej niż 10 osób – wówczas toaleta może znajdować się na sąsiedniej kondygnacji. Toaleta powinna znajdować się maksymalnie 75 m od stanowiska pracy. Jeśli praca wykonywana jest na otwartej przestrzeni, odległość ta może wynosić maksymalnie 125 m. Dostęp do toalety powinien być możliwy z pomieszczeń, korytarzy lub dróg komunikacji ogólnej.
Jeśli chodzi o liczbę toalet, na każdych 30 mężczyzn zatrudnionych na jednej zmianie powinny przypadać minimum jeden pisuar oraz miska WC, a na każde 20 kobiet zatrudnionych na jednej zmianie – co najmniej jedna miska WC. Nigdy nie może być to mniej niż jedna miska i/lub pisuar. Toaleta powinna być wyposażona w wejściowe pomieszczenie izolujące z samoczynnie zamykanymi drzwiami. W pomieszczeniu takim powinny znajdować się umywalki z dopływem ciepłej i zimnej wody. Na każde trzy miski WC lub pisuary powinna przypadać co najmniej jedna umywalka.
Szatnie
Szatnie powinny zostać urządzone w oddzielnych lub wydzielonych pomieszczeniach. Powinny być suche i, jeśli jest to możliwe, oświetlone światłem naturalnym. Mogą znajdować się w piwnicach lub suterenach, jednak należy zadbać o to, aby były zabezpieczone przed wilgocią i stratami ciepła oraz aby można było się z nich bezpiecznie ewakuować. W szatniach należy zagwarantować odpowiednią wymianę powietrza: za pomocą wentylacji lub okien. Powinno znajdować się w nich tyle miejsc siedzących, aby 50% osób zatrudnionych na najliczniejszej zmianie mogło w nich usiąść. Wyszczególnia się kilka rodzajów szatni: odzieży własnej pracowników, odzieży roboczej i ochronnej, podstawowe oraz przepustowe. W zakładzie powinny znajdować się oddzielnie szatnie odzieży własnej pracowników dla kobiet i mężczyzn. Jeśli na jednej zmianie pracuje mniej niż 5 pracowników, szatnia może być wspólna, ale należy zastosować kabiny do przebieralni zapewniające niezbędną prywatność.
Umywalnie i pomieszczenia z natryskami
Zespół szatni powinny uzupełniać umywalnie z łatwym dostępem dla pracowników. W umywalkach powinna być dostępna ciepła i zimna woda. Na każdych 10 pracowników powinna przypadać co najmniej jedna indywidualna umywalka, a w przypadku prac brudzących oraz w kontakcie z substancjami szkodliwymi lub zakaźnymi – jedna na 5 pracowników. Jeśli zakład wyposażony jest w umywalki szeregowe, jedno stanowisko do mycia powinno przypadać na każdych 5 pracowników.
Pomieszczenia z natryskami powinny znajdować się w tych zakładach pracy, w których wymagają tego warunki pracy lub ochrona zdrowia pracowników. Jedna kabina natryskowa powinna przypadać na nie więcej niż 8 pracowników, a w przypadku prac związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się substancji trujących, zakaźnych, promieniotwórczych, drażniących lub uczulających i innych o nieprzyjemnym zapachu, jak również przy pracach pylących oraz w wilgotnym i gorącym mikroklimacie lub powodujących silne zabrudzenie – jedna na nie więcej 5 pracowników. Obok pomieszczenia z natryskami powinna znajdować się minimum jedna wydzielona kabina sanitarna z jedną miską ustępową. Na każde kolejne 10 natrysków powinna przypadać kolejna kabina. Producentem takich kabin jest między innymi firma Sanipol, która wykonuje je z wytrzymałego i łatwego w pielęgnacji materiału, jakim jest laminat HPL.
Pozostałe pomieszczenia higieniczno-sanitarne
Oprócz opisanych powyżej pomieszczeń higieniczno-sanitarnych pracodawca ma obowiązek zapewnić również:
- jadalnię, jeśli na jednej zmianie pracuje minimum 20 pracowników;
- pomieszczenia higieny osobistej kobiet: kabinę higieny osobistej w umywalni dla kobiet, jeśli w zakładzie pracuje od 20 do 200 kobiet, oraz wydzielone miejsce do wypoczynku dla kobiet w ciąży i karmiących matek, jeśli w zakładzie pracuje na jednej zmianie minimum 20 kobiet;
- palarnię, gdyż to tylko w nich można palić na terenie zakładu pracy;
- pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży roboczej i ochronnej, jeśli pranie odzieży roboczej może doprowadzić do skażenia innej pranej odzieży;
- pomieszczenie do ogrzewania się pracowników, jeśli praca wykonywana jest w nieogrzewanym pomieszczeniu lub na otwartej przestrzeni.
