Liczne firmy oraz instytucje publiczne w przeciągu ostatnich kilku lat podjęły wiele działań na rzecz rozwoju obszaru paliw alternatywnych, których celem jest zastąpienie niektórych lub wszystkich paliw kopalnych. Zmiany te pozwalają operatorom logistycznym na wykorzystywanie transportu o wiele bardziej przyjaznego dla środowiska, a także znaczące obniżenie wydatków na paliwa. Wymagają one jednak dużych inwestycji w modernizację tradycyjnych transportowych systemów. Próby w tym obszarze przedstawia raport „Jak zwiększyć efektywność ekologiczną i kosztową w łańcuchu dostaw?”, który przygotowali eksperci GEFCO, światowego eksperta w zakresie multimodalnych łańcuchów dostaw oraz czołowego operatora logistycznego dla branży motoryzacyjnej w Europie.
Podczas pandemii dostawy ostatniej mili stały się bardziej przyjazne środowisku. Znacznie wzrosła sprzedaż internetowa, a co za tym idzie gęstość dostarczania przesyłek. Na ten moment nie ma podmiotu na rynku, który byłby w stanie samodzielnie stworzyć zrównoważoną usługę dostaw ostatniej milii. Wyzwanie to wymaga współpracy wszystkich uczestników rynku na poziomie, który dotychczas nie był osiągalny. Według raportu Accenture (The Sustainable Last Mile, marzec 2021 r.), łańcuch ostatniej mili oparty na lokalnych centrach realizacji zamówień może obniżyć emisję od 17% do 26% do 2025 r.
Transport morski: zobowiązania do zrównoważonej redukcji emisji wspierane przez innowacje technologiczne
Dane Międzynarodowej Izby Żeglugi z 2021 roku mówią, że każdego roku statkami przewożonych jest ok. 11 miliardów ton towarów. Stanowi to aż 1,5 tony na osobę w przeliczeniu na obecną liczbę ludności na świecie. W Unii Europejskiej transport morski stanowi 80% całkowitego eksportu i importu pod względem wielkości i około 50% pod względem wartości.
Międzynarodowa Organizacja Morska zobowiązała sektor żeglugi do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej połowę do 2050 r. oraz możliwie jak najszybszego dojścia do emisji równej zeru. Dla nowych statków, które mają przed sobą 30-letni okres eksploatacji, oznacza to pracę w nowych realiach. Nowe technologie oraz środki operacyjne umożliwiają nie tylko zmniejszenie emisji, ale także obniżenie kosztów transportu. Ponadto jeśli taki sam ładunek może być transportowany przy wykorzystaniu o wiele mniejszej ilości paliwa, środki transportu morskiego uzyskają spore oszczędności.
Transport drogowy: nowe możliwości i paliwa alternatywne
Szacunki Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD pokazują, że w latach 2021-2050 emisja zanieczyszczeń płynących z transportu może wzrosnąć od 50 do 250%. Transport drogowy jest postrzegany jako ten, dzięki któremu paliwa alternatywne zyskają na znaczeniu w średnioterminowej perspektywie.
Biopaliwo, które pozyskuje się z hodowli zwierząt lub materii organicznej, nabiera znaczenia jako zamiennik oleju napędowego, paliw lotniczych czy żeglugowych. Wciąż jednak stanowi jedynie ułamek całkowitej ilości używanego paliwa.
Wodór odznacza się potencjałem energii w czystej formie. Energia wytwarzana jest poprzez reakcję chemiczną między wodorem a tlenem, której produktem ubocznym jest para wodna. Technologia ta jest w chwili obecnej w fazie rozwoju. Postrzegana jest jako preferowana w szczególności w miejskich obszarach.
Stale obserwujemy światowy wzrost liczby pojazdów ciężarowych o średniej i dużej ładowności, które napędzane są gazem ziemnym. Ich liczebność i popularność jest wynikiem niskiej emisji tlenków azotu i cząstek stałych. Są one ponadto cichsze niż ich odpowiedniki z wysokoprężnymi silnikami, co sprawia, że są lepiej przystosowane do dostaw w miastach.
Dużą zaletą elektrycznych pojazdów jest brak emisji podczas jazdy oraz cicha eksploatacja. Patrząc jednak na kwestę emisji dwutlenku węgla, zrównoważony rozwój flot elektrycznych zależny jest od rodzaju paliwa używanego do produkcji energii elektrycznej.
Transport lotniczy: czy ekologiczna alternatywa jest możliwa?
Transport lotniczy odpowiada za 2% światowej emisji dwutlenku węgla (źródło: IATA, Working Towards Ambitious Targets, 2020). Plany i strategie mające na celu obniżenie negatywnego wpływu frachtu lotniczego na środowisko obejmują: rozwój nowoczesnych paliw lotniczych, produkcję samolotów nowej generacji, wzrost liczby e-frachtów, lekkie jednostki ładunkowe ULD, inwestycje w kompensację emisji dwutlenku węgla.
Transport kolejowy: rozwiązanie zrównoważone konkurencyjnie
Od dawna transport kolejowy uważany jest za ekologiczną alternatywę dla transportu drogowego. Umweltbundesamt, niemiecka Federalna Agencja Ochrony Środowiska, przytacza, że emisja CO2 z transportu kolejowego na tkm wynosi zaledwie 18 gramów, podczas gdy emisja z transportu drogowego na tkm to 112 gramów, czyli sześciokrotnie więcej. Dominującą pozycję transportu drogowego zapewnia jednak wciąż wygoda i elastyczność.
„Transport kolejowy umożliwia przewożenie dużych wolumenów towarów na duże odległości przez większość czasu wyłącznie przy pomocy energii elektrycznej. Jeden pociąg odpowiada 40 ciężarówkom i może przejechać 1000 km w ciągu jednego dnia, co sprawia, że rozwiązanie jest zrównoważone pod względem śladu węglowego, ale także niezawodne i odporne w sytuacjach kryzysowych” – podkreśla Alice Defranoux, Rail Development Manager z GEFCO.
Jeśli chodzi o transport dalekobieżny, kolej radzi sobie o wiele lepiej niż fracht lotniczy. Według danych Greencarrier, standardowa dostawa z Chin do Europy Północnej potrafi wygenerować 139 ton CO2, podczas gdy kolej ogranicza tę wartość do 5 ton CO2. Jednak, jak czytamy w raporcie GEFCO, nawet jeden kontener transportowany koleją jest wciąż bardziej emisyjny niż transport morski. Jego zaletą jest fakt, że zmniejsza emisję cząstek stałych (PM10) i siarki (SO2) o 50% oraz jest o wiele szybszy niż transport morski. Jest także dobrą alternatywną dla frachtu lotniczego.
„Jeśli wydajne terminale ładowania na dużą skalę zostaną zainstalowane co 400 km, przewoźnicy drogowi mogą wdrożyć system konwojowy, aby zamieniać naczepy między terminalami i zapewnić podróż całkowicie bezemisyjną. W terminalach zlokalizowanych poza miastami, towary z ciężarówek będą trafiać do mniejszych, ekologicznych pojazdów na potrzeby dostaw ostatniej mili w centrach miast” – mówi Luc Nadal, Prezes GEFCO. Zarządzana przez niego firma kieruje się innowacyjną wizją dekarbonizacji transportu dalekobieżnego w Europie, która zakłada wykorzystanie nowych technologii i infrastruktury na autostradach.
„W przyszłości autonomiczny transport ciężarowy, ograniczony do autostrad, również radykalnie zmieni branżę, umożliwiając dłuższe przejazdy bezemisyjne, jednocześnie pomagając złagodzić niedobory kierowców. Jako eksperci ds. logistyki z niecierpliwością czekamy na współpracę ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym z rządami, innowatorami, operatorami autostrad i specjalistami ds. transportu ciężarowego, aby szybko osiągnąć tę wizję” – dodaje Prezes GEFCO.
